De Jaarrapportage Integriteit van UWV over 2022 laat een aanzienlijke stijging zien over de hele breedte van het integriteitsklimaat binnen UWV. Enkele voorbeelden: 83% van de medewerkers ervaart een veilig klimaat om morele dilemma’s te bespreken (stijging van 9%-punt t.o.v. 2021); 64% van de UWV-medewerkers spreekt elkaar aan op niet-integer gedrag en 69% ziet duidelijke consequenties als de UWV-gedragscode wordt overtreden. Maar liefst 93% van de medewerkers voelt zich betrokken bij UWV en 89% van de medewerkers vindt dat de leidinggevende het goede voorbeeld geeft (stijging van 8%-punt vergeleken met 2020). Ongeacht de stijging in de genoemde cijfers valt er nog voldoende te verbeteren. Zo zijn door de 23.000 UWV-collega’s vorig jaar bij het interne Bureau Integriteit in totaal 142 meldingen van mogelijke integriteitsschendingen ontvangen. Naar aanleiding van de meldingen zijn er 32 onderzoeken uitgevoerd. In 24 gevallen is er een schending vastgesteld en zijn er passende sancties getroffen. Het merendeel van de schendingen betrof ongewenste omgangsvormen en een ongeoorloofde wijze van omgang met informatie.

Er is in 2022 een grote stap gezet met de installatie van 50 interne vertrouwenspersonen die als aanspreekpunt voor alle 23.000 UWV’ers fungeren. Deze vertrouwenspersonen zijn 165 keer door medewerkers benaderd: in 72% gingen de gesprekken over ongewenste omgangsvormen, 8% ging over een arbeidsconflict, 2% betrof een integriteitskwestie en in 18% van de hulpvragen betrof het overige onderwerpen. Om het thema integriteit breed te agenderen hebben in 2022 bij verschillende bedrijfsonderdelen rondetafelgesprekken plaatsgevonden over zorgen en dilemma’s op het gebied van integriteit. Daar kwam uit naar voren dat medewerkers het waarderen om dilemma’s te delen, hoewel dit in praktijk nog te weinig gebeurt. Soms komt dit door een gebrek aan openheid, maar vaak wordt er in praktische zin nog te weinig aandacht aan besteed. Daarnaast wordt het elkaar aanspreken op gedrag soms als lastig ervaren, vooral als er sprake is van een hiërarchische relatie. UWV-bestuursvoorzitter Maarten Camps: ‘De cijfers vormen een goede aanleiding om het gesprek te voeren binnen alle organisatieonderdelen. Het is begrijpelijk dat het soms lastig is om elkaar aan te spreken op elkaars gedrag. Een hiërarchische verhouding kan dit extra moeilijk maken. Maar het is wel heel belangrijk om het te doen. Daarom werken wij hard aan een veilig werkklimaat en stimuleren wij collega’s om elkaar wél aan te spreken en elkaar daarin ook te steunen. De aanstelling van de grote groep vertrouwenspersonen helpt om het gesprek over integriteit gemakkelijker te maken.’

De externe Commissie Integriteit Deskundigen (CID) geeft UWV twee belangrijke adviezen: maak het bespreken van morele dilemma’s en integriteitsonderwerpen een vanzelfsprekend onderdeel van het werk. En beloon de durf om elkaar aan te spreken op ongewenst gedrag. De voorzitter van de CID is Muel Kaptein, tevens hoogleraar Bedrijfsethiek en Integriteit aan Rotterdam School of Management / Erasmus Universiteit. Kaptein zegt: ‘De sociale veiligheid om zaken aan te kaarten is er, maar mensen moeten het ook dóén. Daar zit wel ruimte voor verbetering.’ Aansluitend laat Maarten Camps weten: ‘De cijfers tonen mooie resultaten waar we trots op mogen zijn, maar er zit ook nog echt ruimte voor verbetering. Integriteit en het bespreken van (morele) dilemma’s moet een vanzelfsprekend onderdeel zijn van ons dagelijks werk. Want alleen zo zorgen we met elkaar voor een veilig werkklimaat.’